Makatta Kaşıntı (Pruritis Ani)
Makat ve çevresinde istenmeyen yanma hissi ve kaşıntı ile karakterizedir. Anal Kaşıntı, Makatta Kaşıntı veya tıbbi olarak Pruritis Ani olarak isimlendirilir. Hem kadınları hem de erkekleri etkileyen ve yaşam kalitesini düşüren yaygın (%1-5) bir şikayettir. Erkeklerde, kadınlara göre çok daha yüksek oranda rastlanır(4:1). En çok geceleri veya dışkılama (tuvalet) sonrası belirginleşir.
Makatta Kaşıntı, Neden Oluşur?
•► Bir çok nedene ve/veya hastalığa bağlı olarak oluşabilir. Sıklıkla da makat ağzı ile çevre derisinin, dışkıda yer alan tahriş edici sindirim artıklarına maruz kaldığı durumlarda gözlenir. O yüzden makatta ıslaklık, akıntı ve kirlenme şikayetleriyle birlikte olur. Dışkılama sıklığının arttığı ve dışkının cıvıklaştığı durumlarda belirginleşir. Ayrıca tam boşalamama ve rahatlayamama şikayetlerinin eşlik ettiği dışkılama güçlüğü durumlarında, sıklıkla da tuvaletten 1-2 saat sonra belirginleşir.
•► Makat ağzı ve çevresinin çeşitli fiziksel ve kimyasal ajanlarla teması, ciltte tahrişe, dolayısıyla makatta kaşıntıya yol açar. Sıklıkla da "hijyen" adı altında ıslak mendil, sabun gibi ürünlerle aşırı ve sık taharetlenme veya su yerine tuvalet kağıdı ile sürterek taharetlenme sonucu rastlanır.
•► Çeşitli yiyecek ve ilaçlar, dışkılama sıklığını artırarak ve dışkıyı cıvıklaştırarak da makatta kaşıntıya yol açabilir veya var olan kaşıntıyı artırabilir.
•► Hemoroid, Anal Fissür, Anal Fistül, Anal Siğil gibi makat hastalıklarının bir sonucu olarak da makatta kaşıntı olabilir veya şiddetlenebilir.
•► Makat çevresindeki ciltte yerleşik sedef hastalığı ve liken sklerozu gibi cilt hastalıkları da makatta, rahatsız edici kaşıntıya yol açabilir.
Diğer taraftan kaşıntısı olan kişilerde diyabet, karaciğer ve böbrek hastalıkları, lösemi, lenfoma ve demir eksikliği anemisi gibi çeşitli hastalıklara da rastlanır.
Makatta Kaşıntı, Nasıl Tedavi Edilir?
Makatta kaşıntı şikayeti olan hastalarda, olası nedenleri yok etmeye yönelik kademeli tedavi planlaması yapılır. Öncelikle makat derisinde tahrişe yol açan olası nedenlerden kaçınılır. Yani kişinin beslenme, tuvalet (dışkılama), hijyen ve taharetlenme alışkanlıkları sorgulanır ve düzenlenir.
Bu süreç, cilde bariyer özelliği kazandıran yağ bazlı ilaçlarla desteklenir ve ciltteki tahrişin geçmesi beklenir. Rahatlama sonrası, cildiye uzmanından da görüş alınarak yola devam edilir.